Cewnikowanie przerywane przywraca jakość i komfort życia
Sandra Łazuga,
specjalista ds. produktów, Telefoniczne Centrum Pacjenta Coloplast, dietetyk
Czy Twoim zdaniem dobrze jest mieć wybór?
Większość ludzi lubi samodzielnie decydować i mieć kontrolę nad tym, jak będzie wyglądało ich życie. Nawet jeśli stajemy w obliczu trudnej sytuacji zdrowotnej, sami wiemy najlepiej, kiedy czujemy się komfortowo i jakie rozwiązanie nam pasuje, a jakie absolutnie nie. Ale jak podjąć właściwe decyzje? Trudno przecież znać się na wszystkim!
W tym artykule omówimy w jakich sytuacjach pęcherz może potrzebować wsparcia i jakie opcje są rekomendowane dla poszczególnych grup osób. Wskażemy jakie są różnice pomiędzy cewnikiem stałym, a cewnikiem jednorazowym oraz wyjaśnimy jak zacząć czyste przerywane cewnikowanie (CPC).
Pęcherz neurogenny
Zaburzenie w oddawaniu moczu, wynikające z tego, że mięśnie, czyli zwieracz i wypieracz pęcherza nie współpracują prawidłowo, nazywamy pęcherzem neurogennym. Jest to objaw towarzyszący innym chorobom. Najczęściej mierzą się z nim osoby z rozszczepem kręgosłupa, urazem rdzenia kręgowego, stwardnieniem rozsianym lub neuropatią np. cukrzycową, ale również pacjenci po udarze. W zależności od tego, który mięsień jest mniej podatny na sygnały nerwowe, mówimy o nietrzymaniu moczu, o niepełnym opróżnianiu pęcherza oraz o zatrzymaniu moczu. W każdym wypadku, pewna ilość moczu pozostaje w pęcherzu – jest to zaleganie moczu. Badanie urodynamiki pozwala określić jak współpracują ze sobą mięśnie zwieracza i wypieracza oraz jak duże są zalegania moczu. Jeśli po tym badaniu, otrzymasz zalecenia do cewnikowania pęcherza moczowego, nie bagatelizuj tego, ponieważ jest to diagnoza oparta na bardzo rzetelnym badaniu układu moczowego. Zalegania moczu mogą prowadzić do nawracających zakażeń układu moczowego (ZUM), kamicy moczowej, wzrostu ciśnienia w pęcherzu, a co za tym idzie uszkodzenia nerek, a nawet urosepsy.
Innymi wskazaniami do wspierania pęcherza moczowego za pomocą cewnikowania są operacje na cewce moczowej, zwężenia cewki moczowej oraz rozrost gruczołu prostaty.
Cewnikowanie pęcherza moczowego
Możemy wyróżnić dwie metody cewnikowania pęcherza moczowego: za pomocą cewnika stałego lub za pomocą cewnika jednorazowego.
Cewnik stały to cewnik, który zakładany jest bezpośrednio do cewki moczowej przez lekarza na okres kilku tygodni. W pęcherzu moczowym jest zaczepiany za pomocą specjalnego balonika, który zapobiega jego wypadnięciu. Do cewnika stałego potrzebujemy worka do zbiórki moczu, który po wypełnieniu na bieżąco opróżniamy. Worki do zbiórki moczu można odebrać w ramach refundacji do 12 sztuk miesięcznie z odpłatnością pacjenta. Największymi wyzwaniami, jakie spotykamy mając zaaplikowany cewnik stały to częste zakażenia układu moczowego, uszkodzenia cewki moczowej oraz ograniczenia wynikające z konieczności noszenia przy nodze worka do zbiórki moczu. Dlatego cewnik stały jest rekomendowany jedynie na krótki czas na przykład w pierwszej i drugiej dobie po udarze, czy wypadku, aby ocenić działanie nerek* lub dla osób, które mają niesprawne ręce, są leżące lub niewidome i nie mają opiekuna, który mógłby pomóc przy cewnikowaniu przerywanym.
Czy o tym wiedziałeś?
„Statystyki ogólnomedyczne szacują, że ryzyko rozwoju zakażenia układu moczowego wynosi 3–10% na każdy dzień stosowania cewnika [stałego] i osiąga 100% po 30 dniach od jego założenia.”*
**
**JestemChory.pl
Cewnik jednorazowy, to cewnik sterylny, który wprowadzamy bezpośrednio do cewki moczowej samodzielnie, jedynie na czas oddawania moczu, z zachowaniem odpowiednich zasad higieny osobistej. Cewnik może być pokryty specjalnym żelem, który dając odpowiedni poślizg chroni błony śluzowe. Mocz kierowany jest bezpośrednio do toalety, pojemnika lub worka do zbiórki moczu. Cewnikowanie odbywa się 4-6 razy na dobę z przerwą nocną (max 8h), czyli podobnie jak naturalna mikcja. Wyzwaniem jest na pewno nauka samocewnikowania, opanowanie stresu oraz podstawowe umiejętności manualne, aby cewnik pozostał sterylny do momentu wprowadzenia go do cewki moczowej. Cewnikowanie przerywane za pomocą cewnika jednorazowego jest metodą rekomendowaną właściwie dla każdej grupy wiekowej – warunkiem są sprawne ręce użytkownika lub pomoc przeszkolonego opiekuna. Cewniki jednorazowe, szczególnie hydrofilowe, pomagają zapobiegać zakażeniom układu moczowego oraz przywracają komfort i jakość życia osobom z pęcherzem neurogennym, ponieważ pomagają regularnie i dyskretnie opróżniać pęcherz, nie wymagając przy tym częstych wizyt u lekarza i nie ograniczając codziennych aktywności.
Czy o tym wiedziałeś?
Główny składnik warstwy hydrofilowej, którą pokryty jest cewnik to woda. Roztwór, w którym zanurzony jest cewnik to sól fizjologiczna. Z tego względu uczulenia w grupie osób, które stosują cewniki hydrofilowe Speedicath zdarzają się bardzo rzadko.
Co mówią osoby, które mają porównanie pomiędzy cewnikiem stałym a cewnikiem jednorazowym?
„Cewnikowanie przerywane jest dla mnie na ten moment najlepszym rozwiązaniem. Z cewnikiem stałym, którego używałem 2 miesiące – nie mogłem jeździć na rowerze, co bardzo lubię, pracować … żyć. Moim zdaniem: Bez cewnika jednorazowego jak bez ręki.”
Dariusz z Grudziądza
„Dla kobiety taki worek, jaki jest przy cewniku stałym jest straszny, ogranicza możliwość ubrania się, zupełnie inaczej jest z cewnikami jednorazowymi.”
Elżbieta z Warszawy
„Życie z cewnikiem stałym było dla mnie bardzo krępujące i uciążliwe, ponieważ cewnik był ze mną wszędzie. Obecnie cewnikuje się do 4 razy dziennie i ja decyduje, kiedy cewnik jest ze mną, jest to dużo bardziej wygodne.”
Marek z Tomaszowa Mazowieckiego
Cewnik stały | Cewnik jednorazowy np. Speedicath | |
Kto aplikuje? | Lekarz | Użytkownik lub opiekun (samodzielnie) |
Na jak długo? | Na kilka tygodni (maks 6 tygodni) | Na czas jednej mikcji |
Dla kogo? | Dla osób leżących, niezdolnych do samodzielnej pielęgnacji, niewidomych | Dla wszystkich do samodzielnego użytku lub z opiekunem |
Dodatkowy sprzęt? | Worki do zbiórki moczu | Nie wymaga |
Możliwe powikłania | Nawracające zakażenia układu moczowego, uszkodzenia cewki moczowej, „rozleniwienie” pęcherza i zmniejszenie jego objętości | Zakażenia układu moczowego przy nieprawidłowym użyciu |
Zalety | Nie wymaga zdolności manualnych ponieważ zmienia lekarz | Nie ogranicza aktywnego trybu życia, umożliwia kontakty intymne, nie uszkadza błony śluzowej cewki moczowej |
Refundacja | Tak | Tak |
Opracowanie własne
Czyste przerywane cewnikowanie – jak zacząć?
Na początek – edukacja! Najważniejsze informacje otrzymasz od pielęgniarki urologicznej.
Pracownik służby zdrowia pomoże Ci wybrać odpowiednią pozycję do cewnikowania, pokaże jak dbać o higienę, odpowie na nurtujące Cię pytania oraz będzie przy Twoim pierwszym cewnikowaniu. Samocewnikowanie nie jest trudne, ale wymaga wprawy, cierpliwości i spokoju. Kiedy po szkoleniu, po raz pierwszy samodzielnie sięgniesz po cewnik jednorazowy postaraj się rozluźnić i opanować stres. Jeśli nie uda Ci się przy pierwszej próbie – nie zniechęcaj się! Nie od razu Rzym zbudowano! Możesz spróbować zacewnikować się znowu po 10-15 minutach. Jeśli wcześniej korzystałeś z cewnika stałego, przy kilku pierwszych użyciach cewnika jednorazowego może pojawić się krew. Niestety, po cewniku stałym, cewka moczowa jest „zmęczona” i może się tak zdarzyć. Wszelkie niepokojące Cię objawy zawsze konsultuj ze swoim lekarzem.
Z czasem będzie coraz łatwiej! Gdy nabierzesz wprawy, postaraj się zawsze pamiętać o odpowiedniej higienie oraz regularności, również gdy cewnikujesz się poza domem. Możesz prowadzić dzienniczek cewnikowania, który ułatwi Twojemu urologowi, ocenę, czy samocewnikujesz się prawidłowo.
Dzienniczek cewnikowania znajdziesz tu: Kliknij w link
Jeśli masz dodatkowe pytania o samocewnikowanie albo chciałbyś/chciałabyś poprosić o pomoc w zakresie edukacji przed jego rozpoczęciem – zadzwoń do nas!
Czekamy pod bezpłatnym numerem 800 300 300.
Umożliwiamy zamówienie darmowych próbek edukacyjnych po wypełnieniu formularza na stronie. Kliknij w link: FORMULARZ
*M.Socha, M. Kozioł-Montewka, A. Pańczuk, Zakażenie dróg moczowych u chorych po udarze mózgu – współzależność z procesem rehabilitacji, zapobieganie, „Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu”, 2017, Tom 23, Nr 4, 221–224
**JestemChory.pl
Inne artykuły w kategorii
Cewnikowanie przerywane
Cewnikowanie przerywane ze SpeediCath
Cewnikowanie przerywane to proces regularnego stosowania cewnika urologicznego w celu opróżniania pęcherza moczowego.
Powłoka hydrofilowa
Nie wszystkie powłoki są takie same. Aby chronić błonę śluzową przed ryzykiem uszkodzenia, powikłaniami* i zakażeniami układu moczowego, pacjenci potrzebują powłoki, która pozostaje trwale połączona, gładka i nawilżona.
Co to jest cewnikowanie przerywane?
Cewnikowanie przerywane to proces regularnego stosowania cewnika urologicznego w celu opróżniania pęcherza moczowego.